روش تفسیری مجمع البیان

تفسیر مجمع البیان که در دوره گذار از روش تفسیر نقلی به تحلیلی، سامان یافته، نقطه پیوند اسلوب قدیم و جدید و در شمار اندک تفسیرهایی است که دارای اسلوب، سیاق عالمانه و مکانت علمی همه زمانی می باشد. پژوهنده، در آغاز، تفسیر نامبرده را بلند آوازه ترین تفسیر از میان تفسیرهای سه گانه شیخ طبرسی می شمارد که اگر چه از تفسیرهای معاصر و پیش از خود چون »الکشاف« و به ویژه »التبیان« شیخ طوسی الهام گرفته اما بر جملگی آنان تفوق و برتری یافته است. تفسیر مجمع البیان در زمره تفسیرهای جامع جای می گیرد، چه مفسّر بردانشهای گوناگون رایج در عصر و زمان خویش احاطه داشته و از ابزارهای تفسیری متعدد، سود جسته است، همچنین دارای نظم و ترتیب بایسته و در خور ارج می باشد که از نوآوری های طبرسی است. فهم پذیری قرآن، گستره معنای قرآن، بطون قرآن، تحریف ناپذیری قرآن، فرا موردی بودن متن از مبانی و عقل و نقل از منابع این تفسیر است. در بخش نقل، از متون روایی شیعی و سنی هر دو غفلت نورزیده است، چنان که از ابزارهای فهم زبان، همچون اعراب، نحو، لغت، بلاغت و بیان، قراءت، اسباب نزول، آرای اصحاب و تابعین، نه تنها فروگذار نکرده بلکه به دلیل تسلط علمی وی بر این دانشها تفسیر مجمع البیان را به مثابه مرجع و منبعی برای قرآن پژوهان در این قلمرو در آورده است. نگرش طبرسی به اسباب نزول، فقه القرآن و اشاره گذرا به فرودهای تفسیر مجمع البیان، فرازهای پایانی مقاله است.